Astelehen santu

Astelehen santu

San Joanen liburutik (Jn 12, 1-11)

Pazkoa baino sei egun lehenago, Jesus Betaniara joan zan; han bizi zan Lazaro, Jesusek hilen artetik biztu ebana. Afaria eskeini eutsoen; Martak ziharduan afaria zerbitzen, eta Lazaro Jesusegaz mahaian egozanetariko bat zan. Mariak, nardo jatorrezko kilo erdi bat ukendu usain gozoduna, balio handikoa, harturik, oinak igurtzi eutsazan Jesusi, eta bere ule-adatsez sikatu. Etxea lurrin-usainez bete zan.

Judas Iskariotek, salduko eban ikasleak, esan eban: «Zergaitik ez da saldu ukendu hori hirurehun denariotan, eta dirua behartsuei emon?» (Hori esan eban, ez behartsuak ardura jakozalako, lapurra zalako baino, eta, diru-poltsea berak ebanez, hara botaten ebenetik ostu egiten ebalako.)

Jesusek esan eutsan: «Itziozu bakean; nire hilobiratze-egunerako egin dau hori. Izan ere, behartsuak beti dozuez zeuen artean; baina Ni ez nozue betiko izango».

Juduetariko askok jakin eben Jesus Betanian egoala, eta bertara joan ziran, Jesusegaitik ez ezik, baita hilen artetik biztu eban Lazaro ikusteagaitik ere. Abadeburuek, orduan, Lazaro ere hiltea erabagi eben, ha zala-eta herritar askok eurakandik alde egin eta Jesusegan sinesten eben-eta.

Iruzkina

Pazkoaren bezperetan jarten gaitu ebanjelariak, Joanek, sei egun aurretik, eta afari baten. Jesus Betaniako bere lagunekaz alkartzen da, Azken Afariaren aurre-afaria dala esan daiteke, eta aparteko ezaugarri batzuez jantziko dau afari hori.

Hantxe dagola Lazaro, dinosku: «Jesusek hilen artetik biztu ebana». Alkarrren ondoan jarten deuskuz bizitza eta heriotza, Jesusen heriotza eguna hur balego lez. Eta emakumeak aitatzen dira (Marta, mahai zerbitzari), eta Maria, aparteko zeinu bat eginez, erdi-erdiko dogu afari horretan.

Mariaren zeinu hau, Jesusen lagunetariko baten (salduko eban Judasen) aurrez-aurre jarrita dago. Mariak egiten dauan zeinua neurri guztien gainetik dagoen egintza da; maitasunaren ezaugarri da. Halantxe maite dau Jesus, eta ez da txikikerietan ibiliko; bere oinetan isuriko dauan ukendua maitasunaren agerpen da; maitasunak ez dauka neurririk, dana emoten dau, eta horixe adierazten dau Mariak Jesusen oinetan, usain gozo harek etxe guztia hartzen eta beteten dauala.

Besterik agertzen dau Jesusen lagunetariko batek. Honen zeinuak (berbeak) bere zekenkeria agertzen dau, eta zekenkeriaz ihartutako bihotza, maitatzeko gauza ez dan bihotza; bizitza dirutan baino ikusten ez dauan bihotza: ukendua saltzea da bururatzen jakona, eta gero Jesus bera salduko dau.

Zein hur egon geintekezan Jesusengandik, eta zein jarrera ezbardinak atara geikezan... Maitasuna agertu geikeo, edo, interesen munduan murgilduta eta galduta bagagoz, bihotz ihartuarena agertuko dogu... Ea bere mahaian jarrita Jesus ezagutzeko eta benetan maitatzeko grazia lortzen dogun, bizitzan neurri bako egintzak aurrera eroateko gauza izan gaitezan, benetan maitatzen ikasi dogulako.

Sal 26, 1. 2. 3. 13-14

R/. Jauna dot argi eta salbamen.

Jauna dot argi eta salbamen, nork ni bildurtu?

Jauna biziaren babes, nork ni izutu? R/.

Nire haragia jateko gaiztoak jatazanean ausartzen,

nire etsai eta arerioak labanka doaz-eta jausten. R/.

Ez deust egingo bihotzak ikara,

Nire aurka gudu-txabolak jarririk ere;

nasai egongo naz ni,

nire aurka gudua sortu baledi ere. R/.

Jaunaren ontasuna ikus-ustean

nago bizien lurrean.

Itxaron Jaunagan eta adore izan,

bizkortu bekizu bihotza, eta itxaron Jaunagan. R/.

ERRAMU DOMEKEA —B—

ERRAMU DOMEKAKO PASINOA, Markosenetik

† Jesu Kristo gure Jaunaren Nekaldia San Markosen liburutik (Mk 14, 1—15, 47)

Jesus maltzurkeriaz zelan atxilotuko ebilzan, hilteko.

[K Handik egun bira, Pazkoa eta Legamin bako Ogien jaia ospatzen ziran. Abadeburuak eta lege-maisuak Jesus maltzurkeriaz zelan atxilotuko ebilzan, hilteko. Baina hau inoen:

S «Ez gero jaiegunean, herrian iskanbilarik izan ez daiten».

Aldez aurretik igurtzi dau nire gorputza hilobirako.

K Jesus Betanian zan, Simon lepradunaren etxean. Mahaian egoala, emakume bat etorri zan, hartzurizko ontzian nardozko ukendu usain gozodun eta garestia ekarrela. Ontzia hausi eta Jesusi burura isuri eutsan. Batzuek, hasarre, honan esaten eutsoen alkarri:

S «Zergaitik holan alperrik galdu ukendu hori? Hirurehun denarioz goitik saldu zeikean eta dirua behartsuei emon».

K Eta marmarrean ziharduen emakumearen aurka. Baina Jesusek esan eutsen:

† «Itziozue bakean; zergaitik gogaitzen dozue? Egintza ona egin dau Nigaz. Izan ere, behartsuak beti dozuez zeuen artean, eta gura dozuenean on egin deikiozue; baina Ni ez nozue betiko izango. Honek ahal ebana egin dau: aldez aurretik igurtzi dau nire gorputza hilobirako. Benetan dinotsuet: mundu guztian zehar, Barri Ona iragarriko dan toki guztietan aitatuko da honek egin dauana, beraren gomutagarri».

Judas Iskarioteri dirua agindu eutsoen.

K Judas Iskariote, Hamabietako bat, abadeburuakana joan zan, Jesus hareen eskuetara emoteko asmoz. Hori entzutean, poztu egin ziran eta dirua agindu eutsoen. Eta Jesus hareen eskuetara emoteko egokiera bila hasi zan Judas.

Non da ikasleekin pazko-bildotsa jateko tokia?

Legamin bako Ogien Jaiko lehen eguna zan, pazko-bildotsa hilten zaneko eguna. Ikasleek itaundu eutsoen Jesusi:

S «Non gura dozu pazko-afarirako prestaketak egitea?»

K Harek ikasleetako bi bialdu zituan, esanez:

† «Zoaze urira, eta ur-suila daroan gizon bategaz egingo dozue topo; jarraitu egiozue, eta sartuko dan etxeko nagusiari esan: "Maisuak itauntzen dau non dagoan ikasleekaz pazko-bildotsa jateko tokia". Harek gela handi bat erakutsiko deutsue goian, jantzirik eta atondua. Prestau hantxe behar doguzanak».

K Joan ziran ikasleak eta, urira heltzean, Jesusek esan lez aurkitu eben dana, eta pazko-afaria prestau eben.

Zuetako batek saldu egingo nau,

Nigaz jaten diharduan batek

Ilunabarrean, joan zan Jesus Hamabiekaz eta, mahaian afaltzen ziharduela, Jesusek esan eutsen:

† «Benetan dinotsuet: Zuetako batek saldu egingo nau, Nigaz jaten diharduan batek».

K Hareek goibeltzen hasi ziran eta bata bestearen ondoren itaunka:

S «Nik ete?»

K Jesusek erantzun:

† «Hamabietako batek, Nigaz plater beretik jaten diharduanak. Gizonaren Semea badoa, Liburu Santuek Haretaz dinoen lez; baina dohakabea Gizonaren Semea salduko dauana! Hobe leukean jaio izan ez balitz».

Hau nire gorputza da.

Hau nire odola da, itunaren odola.

K Afaltzen ziharduela, Jesusek ogia hartu eban eta, bedeinkapen-otoitza eginez, zatitu eta emon eutsen, esanez:

† «Hartu egizue: hau nire gorputza da».

K Gero, kaliza hartu eta esker oneko otoitza esanez, emon eutsen, eta guztiek edan eben bertatik. Eta esan eutsen:

† «Hau nire odola da, itunaren odola, guztien alde isuria. Benetan dinotsuet: Ez dot gehiago ardorik edango, Jainkoaren erreinuan ardo barria edango dodan egunera arte».

Oilarrak bi aldiz jo baino lehen,

zuk hiru aldiz ukatuko nozu.

K Goratzarreak abestu ondoren, Oliamendira urten eben. Jesusek esan eutsen:

† «Guztion sinesmenak huts egingo dau, honan dago-eta idatzirik Liburu Santuan: "Joko dot artzaina eta ardiak sakabanatu egingo dira". Baina Ni, biztu ondoren, aurretik joango najatzue Galileara».

K Orduan, Pedrok esan eutsan:

S «Guztiek huts egiten badabe ere, nik ez».

K Jesusek erantzun eutsan:

† «Benetan dinotsut: Gaur gauean bertan, oilarrak birritan jo baino lehen, zuk hiru aldiz ukatuko nozu».

K Baina Pedrok gero eta areago:

S «Zugaz hil behar badot ere, ez zaitut ezelan ere ukatuko».

K Eta gauza bera esaten eben guztiek.

Ikara eta larria sentitzen hasi zan.

Getsemani eritzon landa batera heldu ziran, eta Jesusek esan eutsen ikasleei:

† «Zagoze hemen, Nik otoitz egin bitartean».

K Pedro, Santiago eta Joan eroan zituan Beragaz. Ikara eta larria sentitzen hasi zan, eta esan eutsen:

† «Hilteko zorian nago tristuraz; gelditu hemen eta zagoze erne».

K Eta aurreratxoago joanik, lurrean jausi eta otoizka hasi jakon Jainkoari, urrundu ekiola ordu ha, ahal bazan. Honan inoen:

† «Abba! Aita! Zuk guztia daikezu; urrundu egizu Nigandik kaliza mingots hau. Baina ez bedi egin Nik gura dodana, Zuk gura dozuna baino».

K Ikasleakana joan eta lotan aurkitu zituan. Pedrori esan eutsan:

† «Simon, lotan? Ordu bete ere ezin izan zara erne egon? Zagoze erne eta egin otoitz, tentaldian jausi ez zaitezen: gogoz gartsu izan arren, ahula da-eta gizakia».

K Barriro aldendu eta otoitz egin eban, lehengo berbak eurak esanez. Eta barriro bihurturik, lotan aurkitu zituan, begiak astun ebezan-eta; hareek ez ekien zer erantzun. Hirugarren aldiz joan jaken eta esan eutsen:

† «Egin lo eta hartu atsedena. Nahikoa da! Heldu da ordua: hona Gizonaren Semea pekatarien eskuetara emona. Jagi, goazen, hurrean da salduko nauana».

Atxilotu eta eroan arduraz.

K Oraindino berbetan ziharduala, han azaldu zan Judas, Hamabietako bat; jente-taldea etorren haregaz, abadeburuek, lege-maisuek eta herriko zaharrek bialduta, ezpatak eta makilak eskuetan zituela. Saltzaileak seinale hau emon eutsen:

S «Nik musu emongo deutsadana, haxe da; atxilotu eta eroan arduraz».

K Heldu baizen laster, Jesusegana hurreratu eta esan eutsan:

S «Maisu!»

K Eta musu emon eutsan. Besteek heldu eta atxilotu egin eben. Han egoan batek ezpatea atara, abade nagusiaren morroia jo eta belarria moztu eutsan. Jesusek esan eutsen:

† «Lapur baten bila lez etorri zaree, ezpata eta makilakin, Ni harrapatzera. Egunero zuen artean nengoan tenpluan irakasten, eta ez ninduzuen atxilotu. Baina holan behar dau, Liburu Santuetan idatzitakoa bete daiten».

K Ikasleek Jesus itzi eta ihes egin eben. Gazte bat ondoren joakon, soinean izara bat besterik ez ebala, eta eskua jarri eutsoen; baina harek, izarea itzi eta ihes egin eban biluzik.

Zu al zara Mesias, Jainko bedeinkatuaren Semea?

Jesus abade nagusiaren etxera eroan eben, eta han batu ziran abadeburu, herriko zahar eta lege-maisuak. Jesusen ondoren joan zan Pedro, urrundik jarraituz, abade nagusiaren jauregi barruraino. Eta morroiekin batera jesarrita, sutondoan berotzen ziharduan.

Abadeburuak eta Batzar Nagusi osoa Jesusen kontrako lekukotasun bila ebilzan, heriotzara kondenatzeko; baina ez eben aurkitzen. Asko ziran haren aurka guzurrezko testigantza egiten ebenak; baina lekukotasunak ez etozan bat. Batzuek jagi eta guzurrezko testigantza hau egin eben Jesusen kontra:

S «Guk entzun deutsagu esaten: "Neuk desegingo dot giza eskuz egindako santutegi hau eta hiru egunetan beste bat eregiko dot, giza eskuz egin bakoa"».

K Baina honetan ere ez etozan bat hareen testigantzak. Orduan, abade nagusiak, batzarraren erdian zutunik, itaundu eutsan Jesusi:

S «Ez al dozu ezer erantzun behar? Zer dira zure kontrako salaketa horreek?»

K Baina Jesus isilik egoan eta ez eban ezer erantzuten. Abade nagusiak barriro itaundu eutsan:

S «Zu al zara Mesias, Jainko bedeinkatuaren Semea?»

K Jesusek erantzun:

† «Bai, Neu naz, eta Gizonaren Semea Jainko ahalguztidunaren eskuman jesarrita eta zeruko hodei artean etorten ikusiko dozue».

K Abade nagusiak bere soinekoak urratu zituan, esanez:

S «Ba al dogu lekuko beharrik? Zeuek entzun dozue biraoa. Zer deritzazue?»

K Guztiek heriotzea merezi ebala erabagi eben. Batzuk txistua botaten hasi jakozan eta, aurpegia estalduz, ukabilkadak emoten eutsoezan, esanez:

S «Asmau egik, profeta!»

K Guardiek ere matrailakoka erabilen.

Ez dot ezagutzen zuek dinozuen gizon hori!

K Pedro beheko patioan egoala, abade nagusiaren neskame bat etorri zan. Pedro berotzen ikusirik, begira-begira jarri eta esan eutsan:

S «Zu ere Nazareteko Jesusegaz ibilten zinan».

K Baina harek ukatu egin eban:

S «Ez dakit zer dinozun ere, ez deutsut ulertzen!»

K Kanpora, atarira, urten eban, eta oilarrak jo eban. Ikusi eban neskameak eta han egozanei ere esan eutsen:

S «Hau horreetarikoa da».

K Pedrok barriro ukatu eban. Handik laster, han egozanek ere holan inoen:

S «Bai, zu ere horreetarikoa zara, galilearra zara-eta».

K Pedro biraoka eta madarikazinoka hasi zan:

S «Ez dot ezagutzen zuek dinozuen gizon hori!»

K Eta bat-batean oilarrak bigarren aldiz jo eban. Jesusek esana gogoratu jakon Pedrori: «Oilarrak birritan jo baino lehen, zuk hiru aldiz ukatuko nozu», eta negarrari emon eutsan.]

Gura al dozue juduen erregea askatzea?

K Eguna argitu baizen laster, abadeburu, herriko zahar eta lege-maisuak batu ziran —Batzar Nagusi osoa— eta, erabagia hartu ondoren, Jesus loturik eroan eta Pilatoren eskuetan jarri eben. Pilatok itaundu eutsan:

S «Zu al zara juduen erregea?»

K Jesusek erantzun eutsan:

† «Zeuk dinozu».

K Abadeburuek salatu eta salatu ziharduen haren aurka. Pilatok itaundu eutsan barriro:

S «Ez al dozu ezer erantzun behar? Begira zenbat salakuntza egiten daben zure aurka».

K Baina Jesusek ez eutsan gehiago erantzun, eta harriturik egoan Pilato. Pazko-jai guztietan preso bat askatu ohi eban Pilatok, herriak eskatzen ebana. Bazan espetxean Barrabas izeneko bat, matxinadakoan giza hilketa bat egin eben beste matxinatuekaz batean. Igon eban jenteak Pilatoren jauregira eta ohitura ebana emoteko eskatzen hasi ziran. Pilatok erantzun eutsen:

S «Gura al dozue juduen erregea askatzea?»

K baekian-eta abadeburuek bekaitzez emon eutsoela Jesus. Baina abadeburuek jentea berotu eben, Barrabas askatzeko eskatu egian. Pilatok barriro itaundu eutsen:

S «Eta zer egin behar dot juduen errege esaten deutsazuen Horregaz?»

K Hareek, orduan, deadarka:

S «Josi kurutzean!»

K Eta Pilatok:

S «Zer oker egin dau, bada?»

K Hareek, gero eta deadar handiagoz:

S «Josi kurutzean!»

K Pilatok, orduan, jenteari atsegin emoteagaitik, Barrabas askatu eutsen eta Jesus, zigortuazo ondoren, hareen eskuetara emon eban, kurutzeratu egien.

Arantzaz egindako koroia ipini eutsoen.

K Gudariek Gobernadorearen jauregi barrura eroan eben Jesus eta gudari-talde osoa batu eben. Purpurazko jantzia ipini eutsoen soinean eta arantzaz egindako koroia buruan. Eta agurka hasi jakozan:

S «Agur, juduen erregea!»

K Kainaberaz buruan joten eben eta txistua botatzen eutsoen eta, belaunikaturik, aurrean ahuspez jarten jakozan. Nahiko iseka egin ondoren, purpurazko jantzia kendu eta bere soinekoak jantzi eutsoezan. Gero, atara eta kurutzean josteko eroan eben.

Golgota izeneko lekura eroan eben Jesus.

K Solotik etxerakoan handik joian bat, Simon Zirenekoa, Alexandro eta Ruforen aita, kurutzea eroatera behartu eben. Golgota izeneko lekura eroan eben Jesus (Golgotak "Buru-hazur" esan gura dau).

Gaizkileen kidekotzat jo eben.

K Mirraz nahastutako ardoa eskeini eutsoen, baina ez eban hartu. Kurutzean josi eben, eta gudariek haren jantziak banatu ebezan, zer norentzat zotz eginez. Bederatziak ziran kurutzeratu ebenean. Honan inoan kondenaren arrazoia adierazoten eban idazkunak: JUDUEN ERREGEA. Jesusegaz batean gaizkile bi kurutzeratu ebezan, bata eskuman eta bestea ezkerrean. Honan bete zan Liburu Santuak dinoana: «Gaizkileen kidekotzat jo eben».

Besteak salbau jozak,

eta bere burua ezin salbau!

Handik igaroten ziranek irain egiten eutsoen Jesusi, buruari eragin eta esanez:

S «Hara, santutegia desegin eta hiru egunetan barriro eregiten ei dauana! Salbau egik heure burua! Jaitsi hadi kurutzetik!»

K Era berean, abadeburuek ere, lege-maisuekin batean, burla egiten eutsoen, esanez:

S «Besteak salbau jozak, eta bere burua ezin salbau. Mesias eta Israelgo erregea ei dok; jaitsi daitela orain kurutzetik, ikusi eta sinestu dagigun».

K Beragaz kurutzean josiak egozanek ere irain egiten eutsoen.

Jesusek, deadar handia eginez,

azken arnasa emon eban.

K Eguerdian, ilundu egin zan lurbira osoa hirurak arte. Hiruretan, Jesusek oihu handiz esan eban:

† «Eloi, Eloi, lema sabaktani»,

K —hau da,

† «Ene Jainko, ene Jainko, zergaitik itzi nozu?»—.

K Hau entzutean, han egozan batzuek esan eben:

S «Eliasi deika ziharduk».

K Orduan batek, lasterka joan, belaki bat ozpinetan busti eta, kainabera bati muturrean jarriz, edatera emon eutsan, esanez:

S «Egon, ea jatorkon Elias, kurutzetik jaistera».

K Baina Jesusek, deadar handia eginez, azken arnasa emon eban.

Hemen belauniko jarri eta egonalditxo bat egiten da.

Orduan, santutegiko oihala erdiz erdi urratu zan, goitik beheraino. Aurrean egoan erromatar ehuntariak, zelan hil zan ikustean, esan eban:

S «Benetan, gizon hau Jainkoaren Semea zan».

[ K Baziran han emakume batzuk ere, urrundik begira; hareen artean, Maria Magdalena, Santiago gaztearen eta Joseren ama Maria, eta Salome; honeek Jesusen ondoren eta beraren zerbitzuan ibiliak ziran, Galilean egoala. Baziran beste emakume asko ere, Jesusegaz Jerusalemera igon ebenak.

Josek izaran batu eban

eta harkaitzean zulatutako hilobian ipini.

Ilunabarrean —zapatu-bezperea zan egun ha, Pazko-jairako prestaketa-eguna—, Arimateako Jose Pilatogana joatera ausartu zan, Jesusen gorpua eskatzera. Jose hau kontseilukide ospetsua zan, eta Jainkoaren erreinua noiz helduko zain egoan. Harritu zan Pilato Jesus ordurako hila izateaz eta, ehuntariari dei eginez, aspaldi hila zan itaundu eutsan. Ehuntariaren argibideak jaso ondoren, gorpua eroateko baimena emon eutsan Joseri. Honek izara bat erosi eta, Jesus kurutzetik jaitsirik, izaran batu eban eta harkaitzean zulatutako hilobian ipini. Gero, harri bat irauliz, hilobiko sarrerea itxi eban. Maria Magdalena eta Maria, Joseren ama, non jarten eben begira egozan.]

Garizumako bostgarren. asteko zapatua

Garizumako 5. asteko zapatua

San Joanen liburutik (Jn 11, 45-57)

Aldi haretan, Jesusek Lazarogaz egina ikusi ebenean, Maria ikustera joandako judu askok sinestu eban Haregan. Hareetako batzuk, ostera, fariseuekana joan ziran eta Jesusek egin ebana kontatu eutseen.

Orduan, abadeburu eta fariseuek Batzarra batu eben, eta esan: «Zer egin? Gizon honek ezaugarri asko egiten dihardu. Holan jarraitzen izten badeutsagu, danek sinestuko dabe Beragan, etorriko dira erromatarrak eta hondatu egingo deuskuez bai tenplua eta bai herria». Batzarkideetako batek, urte haretan abade nagusi zan Kaifasek, esan eutsen: «Zuek ez dakizue ezer. Ez al zaree konturatzen hobe dozuela gizon bat herriagaitik hiltea, herri osoa galtzea baino?»

Kaifasek ez eban hori bere kabuz esan; urte haretan abade nagusi zanez, profeta lez berba egin ebalako baino, Jesus herriaren alde hilgo zala adierazotean; eta ez herriaren alde bakarrik, baita sakabanaturik egozan Jainkoaren seme-alabak alkartzeko ere. Eta egun haretan, Jesus hiltea erabagi eben.

Horregaitik, Jesus ez zan agirian ibilten juduen artean. Basamortu ondoko bazter batera alde egin eban, Efraim izeneko herrira, eta han egon zan ikasleekin. Juduen Pazkoa gainean zan, eta herrialdeko jente askok Jerusalemera igon eban Pazkoa baino lehen, garbikuntzak egiteko. Jerusalemera etorriak Jesusen bila ebilzan eta, tenpluan topo egitean, itauntzen eutsoen alkarri: «Zer deritzazue? Ez ete da jaietara etorriko?» Abadeburu eta fariseuek agindu eben, inork Jesus non zan jakiten baeban, salatu egiela, atxilotu ahal izateko.

Iruzkina

Jesusen inguruan bai argi agertzen dala nor nor dan edo zer dan; harek ez dau inor lehengotan izten; haren aurrean jarrera bat hartu beharra dago: batzuk harengan sinistera heltzen dira; beste batzuk zalatzaile bihurtuko dira; eta nagusi-agintariak hiltzaile bihurtuko dira. Horrenbesteko gorrotoa sortuazo daike Jesusek, ona besterik egiten ez dauanak? Badiru baietz. Zergaitia aztertu behar izango litzateke...

Honen aurrean, ba, Jesusen aurreango geure jarrerea ere aztertu geike... Zer da Jesus niretzat? Zer eragiten dau Jesusek nire barruan? Zelan gauzatzen da haretazkoa nire eguneroko bizitzan?... Sinisten dot Jesus, beragan daukat uste on osoa jarrita? Ala beste asmo eta interes batzuk daukadaz, eta enbarazu dot Jesus, eta ha baztertzen ausartzen ez banaz ere —guztiz, behintzat—, neure zalantzak daukadaz, eta sarritan harena ez banintz lez jokatzen dot?

Jesusek «basmortu ondoko bazter batera alde egin eban, Efraim izeneko herrira, eta han egon zan ikasleekin». Jainko-herri barria sortu behar ete da Jesusen inguruan, harako baten Moisesen inguruan Jainkoaren Herria sortu zan lez? Handik urtengo dau Jerusalenera igoteko, bere aintzan sartzeko, batzuentzat ageri-ageriko bere porrota izango bada ere, bere jarraitzaileentzat —ez lehenengo unean, baina bai gerotxoago, berbiztu lez sumatzen dabenean— garaile bakar izango da.

Egin daigun basamortu esperientzia Aste Santuan sartzeko. Bilatu daigun Jesus, beragan uste on osoa jarriz, beragan sinistu daigun. Izan daitela gure bizitza Jesus bilatzea, hari jarraitzea, eta, harengan, beste guztiak maitatzea: berbiztu lez bizi izatea.

Jr 31, 10. 11-12ab. 13

R/. Artzainak artaldea bezala zaindu gaitu Jaunak.

Entzun Jaunaren hitza, atzerriak,

iragarri urrungo ugarteetan:

“Israel banatu ebanak batuko dau,

artzainak artaldea lez zainduko dau. R/.

Jakob Jainkoak birrerosi dau,

indartsuago baten eskutik atara dau”.

Irrintzika etorriko dira Sion-mendira,

Jaunaren ondasunetara batuko dira. R/.

Neskak orduan dantzan pozik ibiliko dira,

mutil eta agureekin batera.

Negarretik atarako ditut pozaldira,

eta, atsekabe ondoren, atseden eta alaitasunera. R/.

Garizumako bostgarren asteko barikua

Garizumako 5. asteko barikua

San Joanen liburutik (Jn 10, 31-42)

Aldi haretan, juduek barriro harriak hartu ebezan Jesusi harrika egiteko. Jesusek esan eutsen: «Egintza onik asko egin dot zuen aurrean Aitaren izenean; horreetako zeinegaitik egin gura deustazue harrika?»

Erantzun eutsoen: «Ez zaitugu egintza onak egiteagaitik harrikatu gura, birao egiteagaitik baino; gizaki izanik, zeure burua Jainko egiten dozulako».

Jesusek erantzun eutsen: «Ez al dago idatzirik zuen Liburu Santuan: "Nik esan dot: jainko zaree?" Beraz, Jainkoak "jainko" esaten deutse bere berbea zuzendu eutsenei, eta Liburu Santuak esana ukaezina da. Zelan dinozue, bada, Nik, Aitak sagaratu eta mundura bialdu nauan honek, birao egiten dodala, Jainkoaren seme nazala esateagaitik? Nire Aitaren egintzak egiten ez baditut, ez sinestu Niri; baina egiten baditut, Niri sinesten ez badeustazue ere, sinestu egintzei. Holan, behin betiko jakingo dozue Aita Nigan dagoala eta Ni Aitagan».

Barriro ere atxilotu egin gura izan eben, baina ihes egin eutsen eskuetatik.

Barriro Jordanez beste aldera joan zan Jesus, sasoi batean Joanek bateatzen jardun eban lekura. Han gelditu zan aldi batez, eta jente asko joaten jakon. Honan inoen: «Joanek ez eban ezaugarririk bat ere egin, baina Honetaz esan eban guztia egia zan». Eta han askok sinestu eban Jesusegan.

Iruzkina

Labea gero eta goriago dago. Harrikatu egin gura dabe Jesus, edo atxilotu, baina ihes egiten deutse. Behin eta barriro dino gauza bera: berak dinoana egia dala, bere egintzek baiezten dabela, Aitaren egintzak baino ez dauzela egiten... Baina ezin dabe holangorik iruntzi. Ezin dabe iruntzi Jainko hain handia, hain euren gainetik eta urrun dagoana hain gizakoi ikustea. Bakotxak bere lekua dauka: Jainkoak zerua, eta lurra gizakion lekua da.

Eta Jesusek besterik agertu gura dau. Jainkoa ez dago "han", gizakiaz ahaztuta. Jainkoa sufritzen dagoan edonoren ondoan dago; ez dabe laztantzen azaleko eskeintzariek, baztertuaren aldeko zuzentasunak baino, behartsuari eskua luzatzeak baino. Horreexek dira Jesusen egintza onak, bere berbea baiezten dabenak.

Ez dau, ba, bere egokierarik aurkitzen Jesusek, eta basamortura bihurtzen da, bihozbarritze lekura, Jainkoagaz aurkitzeko lekura. Hantxe jaio zan Jainkoaren herria. Handixik urtengo dau Jesusek ere, bere aintzan sartzeko, ordua heldu daitenean. 

Bitartean, beste behin ere, beste asko heltzen dirala Jesusengan sinistera, dinosku ebanjelariak, Joan Bateatzailearen gainetik jarri guran, harek ez ebala ezaugarririk egin esanez. Baina non geldituko dira sinistunok gero inondik inora agertzen ez badira? Zelango indarra dauan "aparatoak", agintariek, Jauretxeak, Legeak, Profetek, eskeintzariek eta ohiturek... Ezin bizi izan daiteke euretatik kanpo. Eta danak zalantzan jarten dauzan Jesus (hobeto esan, hareen erantzuna azaletikoa baino ez zala zalatzen eban Jesus) harrikatua izateko zorian dago. Jainkoagazko hartu-emonean barrituko dauz indarrak azken txanparako.

Sal 17, 2-4. 5-6. 7

R/. Nire larrialdian Jaunari egin neutsan dei, eta entzun ninduan.

Maite zaitut Jauna, nire indar,

Jauna, nire harkaitz, gaztelu eta salbatzaile.

Zugana batzen naz, harkaitz zaitudan Jainko,

nire babes, salbamen-indar, nire gordeleku.

Egiten deutsat dei Jaun goresgarriari,

eta salbau naiteke arerioakandik. R/.

Heriotz-olatuek inguratu ninduen,

erreka hondatzaileek ikaratu ninduen.

Leizako sokek korapilatu ninduen,

heriotz-edeek lotu ninduen. R/.

Nire larrialdian Jaunari egin neutsan dei,

neure Jainkoari deadar egin;

eta bere etxetik entzun eban nire berbea,

eta belarrietara sartu jakon nire orroa. R/.

Garizumako bostgarren asteko eguena

Garizumako 5. asteko eguena

San Joanen liburutik (Jn 8, 51-59)

Aldi haretan, Jesusek esan eutsen juduei: «Bene-benetan dinotsuet: Nire berbea gordeten dauanak ez dau inoiz heriotzarik ikusiko».

Juduek esan eutsoen: «Orain bai dakigula deabruaren menpe zagozala. Abraham hil egin zan eta profetak ere bai; eta Zuk dinozu: "Nire berbea gordeten dauanak ez dau inoiz heriotzarik ikusiko? Gure aita Abraham baino handiagoa al zara, bada, Zu? Ha hil egin zan eta profetak ere bai; nor zaralakoan zagoz?»

Jesusek erantzun eutsen: «Nire burua Neuk ohoratuko baneu, nire ohore horrek ez leuke ezer ere balioko; baina Ni Aitak ohoratzen nau, zeuen Jainkoa ei dozuenak; zuek, ostera, ez dozue ezagutzen; Nik, bai, ezagutzen dot, eta ezagutzen ez dodala esango baneu, guzurtia izango nintzateke zuek lez; baina ezagutzen dot eta baita haren berbea gordeten ere. Zuen aita Abraham pozik zan nire eguna ikusiko eban itxaropenez; ikusi eban eta alaitasunez bete zan».

Orduan, juduek esan eutsoen: «Ez dozuz oraindino berrogeita hamar urte, eta Abraham ikusi dozula?» Jesusek erantzun eutsen: «Bene-benetan dinotsuet: Abraham sortu baino lehenagokoa naz Ni».

Orduan, harriak hartu ebezan Hari jaurtiteko; baina Jesus ezkutau egin zan eta tenplutik urten.

Iruzkina

Laugarren ebanjelioak jarten deuskuzan Jesusen eta judeguen arteko eztabaidotan, Jesusen nortasuna, Jainkoagazko bat izatea eta honen Semeatasuna eskeini nahi deuskuz. Tabor mendian lez, hemen ere Jesusen inguruan Abrahan eta Profetak agertzen dira, judeguentzat agintedunik handienak. Eta Joanek hareen gainetik jarten dau Jesus Jainkoagaz pareko egin arte.

Jesusek zalantzan jarten ditu, ba, Legea, ohiturak eta zelan-halango testigantzak, eta danen gainetik bere berbea eskeintzen dau egiatzat eta salbatzailetzat. Jainkoagandik datorren berbea da, bizitz emoilea da. Baina ez deutsoe entzun gura; ez dabe haren berbea onartu gura; bere burua aintzaltzen balego lez hartzen dabe; ezin ulertu dabe Jainkoak, Jesusek Aita deitzen deutsonak, ohoretzen dauala.

Apurka-apurka badoa ebanjelio hau Jesus bere lekuan jarten; judeguak sutan jarriko dauz Jesusek leku hori hartu beharrak: «nor zaralakoan zagoz?» galdetuko deutsoe. Eta, behin eta barriro esanaz, behin era batera behin bestera, Abraham baino lehenagokoa agertuko dau bere burua, eta profetak baino handiagoa, hareek baino aginte handiagoa daukana. Jesusek ez dau inoren berba agindutakoa iragarten; esaten dauanari berak emoten deutso baiezpena, Jainkoagandiko lez iragarten daualako.

Abraham alaitasunez bete bazan Jesusen eguna ikusita, gertatu gaitezan geu ere egun hori ikusteko eta poztasunez beteteko; ez gaitezan geuretxoetan gelditu, besterik ez balego lez; entzun deiogun Jesusi eta sinistu daigun beragan, bere hitzean uste on osoa jarriz, berak egingo gaitu-ta askeak, berak salbatuko gaitu-ta.

Sal 104, 4-5. 6-7. 8-9

R/. Gogoan dauka Jaunak betiko egin eban ituna.

Bilatu egizue Jauna eta Haren ahalmena,

bilatu beti Haren aurpegia.

Ekarri gogora egin dituan mirariak,

Haren ikusgarri eta ahoko erabagiak. R/.

Haren morroi Abrahamen hazia zareenok,

Haren aukeratu Jakoben semeok.

Jauna dogu geure Jainko,

Haren erabagiak balio dabe lur guztirako. R/.

Gogoan dauka betiko egin eban ituna,

Berak mila gizaldirentzat agindua;

Abrahamegaz egin eban alkargoa,

Isaaki emon eutsan zin-hitza. R/.

Garizumako bostgarren asteko martitzena

Garizumako 5. asteko martitzena

San Joanen liburutik (Jn 8, 21-30)

Aldi haretan, Jesusek esan eutsen fariseuei: «Ni banoa, eta nire bila ibiliko zaree; baina zeuen pekatuan hilgo zaree. Ni noan tokira zuek ezin zaree joan». Orduan, entzuleek esan eben: «Bere burua hil behar ete dau? Horregaitik esan ete dau "Ni noan tokira zuek ezin zaree joan"?»

Jesusek jarraitu eban: «Zuek behekoak zaree, Ni goikoa naz; zuek mundu honetakoak zaree, Ni ez naz mundu honetakoa. Horregaitik esan deutsuet, zeuen pekatuetan hilgo zareela; izan ere, "Neu nazala" sinesten ez badozue, zeuen pekatuetan hilgo zaree-eta». Orduan, esan eutsoen: «Nor zara Zu?»

Jesusek erantzun: «Hasieratik dihardut zuei esaten. Badot zuetaz zer esanik eta zer gaitzetsirik asko. Bialdu nauana fidagarria da; eta Nik Hari entzun deutsadana, horixe bera esaten deutsat munduari». Hareek ez ziran jabetu Aitaz berba egiten eutsela.

Jesusek, beraz, esan eutsen: «Gizonaren Semea jasoko dozuenean, orduan jakingo dozue Neu nazala, eta ez dodala neurez ezer egiten; Aitak erakutsi deustana bakarrik esaten dodala baino. Ni bialdu nauana Nigaz dago; ez nau bakarrik itzi, Harek atsegin dauana egiten dot-eta beti».

Jesusek gauza honeek esan zituanean, askok sinestu eban Beragan.

Iruzkina

Zelan azaldu Jesusen nortasuna? Zelan azaldu eta aditzera emon Jesusen jainkotasuna? Zelan azaldu edo autortu Jesusengan aurkitu geikela Jainkoaren izantasuna, aurpegia, izakerea..., Jesus Jainko-Semea dogulako? Era askotara nahi izango dau azaldu hori laugarren ebanjelioak, baina ez argi laga barik judeguek ez deutsoela ulertzen Jesusi, edo, hobeto, ezin deutsoela ulertu, ez daualako baiezten Jainkoaz eurek dauken irudia edo ustea? Ez ete dau horrexek eskatzen bihozbarritzea? Geure pentsamoldeetan sartzeko langoa ete da Jainkoa? Ez ete dogu geuk sartu behar bere esanetan, asmoetan, errukian?

Ez daigun uste izan txarrak ziralako ezin eutsoela judeguek Jesusi ulertu. Bakotxa bere inguruan bizi da, eta inguruaren arabera, inguruko pentsamoldeetan, ohituretan, hartu-emonetan... Eta ingurua norberak egiten badau ere hein baten, inguruak berak ere egiten dau bat beste hein handi baten. Eta, neurri baten, asko eta asko ez dira gauza ingurua egiteko, eta inguruak egiten dauz eurak. Honeek ez dabe onartuko izamolde hori kinkan jarri leikean ezer.

Eta Jesusek kinkan, zalantzan, jarten ditu, ba, bere aldikoen usteak, pentsamoldeak, jarrerak, Jainkoaganako usteak... Eta hori ezin izango deutsoe onartu bere aldikoek; azkenean gorroto izango dabe.

Bihozbarritzeak, ba, norbere izamoldea eta inguruagazko hartu-emona kinkan jartea eskatzen dau, zalantzan jartea eskatzen dau, norbere buruagazko zintzotasun maila bat eskatzen dau, askatasun handia eskatzen dau... eta uste on osoa Jainkoagan jartea, ez dagoelako norbere esku, harexen esku baino; Jainkoaren grazia da.

Ez dogu itsu-mustuan ibili beharrik. Jainkoak, bere Semeagan, markatu egiten deusku bidea, eta urratsak emonazo ere bai. Ez daigun bera zalantzan jarri; bai, ordea, geure izakerea, geure jokaerea, geure pentsamoldeak... Izan daigun uste on geure ondo-ondoan dagoan (dan) Jainkoagan; bere Semeagan oso-osoan agertzen jakunarengan.

Sal 101,2-3.16-18.19-21

R/. Entzun nire otoitza, Jauna, betor nire oihua Zugana.

Entzun nire otoitza, Jauna,

betor nire oihua Zugana.

Ez egidazu ezkutatu zeure aurpegia,

estu nazan aldian.

Belarri hori nigana bihurtu egizu,

nik Zuri deitzean, arin entzun egidazu.R/.

Atzerriek begirunez hartuko dabe zure izena, Jauna,

lurreko errege guztiak zure goitasuna,

Jaunak Sion lehengoratzean,

Bera eder agertzen danean.

Behartsuen otoitzera bihurtukoa,

eta ez dau gitxietsiko horreen otoitza.R/.

Idatzi bedi hau hurrengo gizaldiarentzat,

Sortuko dan herriak Jauna goretsi dagian.

Jaunak begitu dau bere jauretxe garaitik,

begiratu dau lurrera zerutik,

atxilotuen negar zotinak entzuteko,

heriotzara galduak askatzeko.R/.

Epailaren 25a. Andra Mari martiko

Epailaren 25a. Andra Mari martiko

San Lukasen liburutik (Lk 1, 26-38)

Aldi haretan, Gabriel aingerua bialdu eban Jainkoak, Nazaret eritzon Galileako herri batera, birjina bategana; birjineak Maria eban izena eta Jose eritzon Daviden jatorriko gizon bategaz ezkontzeko berbea emonda egoan.

Aingeruak, Mariaren etxean sartu eta esan eutsan: «Poztu zaitez, graziaz bete hori! Jauna Zugaz». Ikaratu zan Maria berba hareek entzutean, eta pentsatzen jarri zan, zer izan ete eitekean halako agur ha.

Aingeruak esan eutsan: «Ez izan bildurrik, Maria; Jainkoak gogoko zaitu. Begira, sabelean sortu eta semea izango dozu, eta "Jesus" ezarriko deutsazu izena. Handia izango da; Goi-goikoaren Seme deituko deutsoe, eta Jainko Jaunak bere aita Daviden errege-aurkia emongo deutso; Jakoben herriaren errege izango da beti, eta haren erregetzak ez dau azkenik izango».

Mariak esan eutsan aingeruari: «Zelan jazo daiteke hori, ez naz-eta inongo gizonegaz bizi». Aingeruak erantzun eutsan: «Espiritu Santua jaitsiko da zugana eta Goi-goikoaren indarrak bere kerizpean hartuko zaitu; horregaitik, zugandik jaioko dana santua izango da eta Jainkoaren Seme deituko deutsoe. Hara, Elisabet zure senidea ere umedun dago bere zaharrean, eta sei hilabeteko dago agorra ei zana; Jainkoarentzat ez da-eta ezer ezinik».

Mariak, orduan: «Hona hemen Jaunaren mirabea; jazo bekit zuk dinozun lez». Eta aingeruak itzi egin eban.

Iruzkina

Jesus Umearen jaiotzarako 36 aste falta direnean ospatzen dogu Andra Mari martiko. Honaino usteetan gabiz, Abenduaren 25eko data ere aukeratua dalako, eta haren arabera egiten dalako beste aukeraketa hau ere. Horrela dinogu gure sinismenak bere urratsak emoten dauzela, eta urratsez-urrats goazela aurrera joten, hareik eta jainkoagaz aurrez-aurre aurkitu artean.

Oraingoan, gure historian sartzeko, Jainkoak baimena eskatzen dauala dirudi. Jainkoak geure arteko bat izan gura dau; ez dau "han", urrunean edo hodei artean, ezein gizakik oratu edo ikusi ezin dauan tokian, egon gura; geure artean egon gura dau, gugandik hur, eskura, geure historia bera egiten, gozatzen eta sufritzen... alperrekoa ez dala ulertu ahal izan daigun?

Jainkoa jaun eta jabe da. Bere menpean gagoz beste guztiok, gauza, abere eta gizakiok. Baina, begira: gizakia sortuazo dauanetik, antza, ez dau ha barik ezer egiten. Mariari albistaria bialtzen deutso; eta harek baietza emoten badeutso jarraituko dau aurrera, eta haren erraietan haragi hartuko dau.

Misterio horren barri emotea ez da gauza hain erreza. Lukasek laino artean lez emoten deusku horren barri. Ez dago, ba, nahi ta nahi ez onartu beharrik. Eta ez da beste barik onargarria ere. Baina, misterio horretara (Jainkoaren gizakunde misteriora) sinismenez hurreratu ezkero, bai argitu geikezela gure bizitzako alderdi asko eta asko, eta ikasi geikela gizatasunez jokatzen.

Gure handitasuna besteak menpean hartuz erakutsi nahi dogunok, Jainkoaren guganako begiramena aurkitzen dogu hemen. Txiki, makal, pobre eta baztertuekaz ezelango zer ikusirik euki gura ez dogunok, Jainkoaren guganako apaltasuna aurkitzen dogu hemen. Emakumeaganako ezelango begiramenik agertzen ez dogunok, Jainkoaren Mariaganako begiramen osoa aurkitzen dogu hemen.

Ederra litzateke misterio honetan murgiltzea, eta haren iturrietan edatea.

Sal 39,7-8a.8b-9.10 eta 17

R/. Hemen nozu, Jauna, zure nahia egin dagidan.

Opari eta eskeintzarik ez dozu nahi izan,

baina belarriak edegi deustazuz;

erre-opari eta hoben oparirik ez dozu eskatu;

orduan esan dot nik: «Hemen nozu». R/.

Liburuan nitaz hau dago idatzita:

Egin dagidala zure nahia.

Ene Jainko, gogozko jat hori,

eta bihotz-maminean dot zure legea. R/.

Iragarri dot batzar nagusian zure salbamena,

ezpanik ez dot itxi, badakizu, Jauna.

Poztu eta alaitu bediz Zugan

zure bila dabilzanak.

«Gora Jauna» esan begie beti

zure salbamena opa dabenak. R/.